رهیافتی انتقادی در نسخه‌شناسی کتاب مصباح الشریعۀ و مفتاح الحقیقۀ

نویسندگان

  • علی اصغر محمدی دکترای علوم قرآن و حدیث، استادیار (مدعو) دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده مقاله:

مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام‌ صادق (ع) که در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته‌اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب‌ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام‌ صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش‌برانگیز بوده است. بررسی بهانه‌ها و دستاویزهای مخالفان و موافقان نشان می‌دهد این دلایل در موارد مهمی برپایۀ بخش‌هایی از این کتاب است که به‌هیچ‌روی از بخش‌های اصیل آن نبوده و بعدها به آن افزوده ‌شده است و یا بوده و نادیده انگاشته شده است. این موضوع مهم ارزشِ پرداختن به نسخه‌های خطی این کتاب را دوچندان می‌کند. ازطرف‌دیگر، بررسی نسخه‌های خطی آگاهی‌های ارزش‌مندی را دربارۀ تاریخ پیدایش این کتاب به‌دست می‌دهد. نسخه‌های خطی این کتاب دارای چندگانگی‌های فراوانی است که کم‌تر در کتاب دیگری یافت می‌شود. چشم‌گیرترین اختلاف‌های موجود در این نسخه‌ها به اختلاف در مقدمه، تعداد ابواب، محتوای کتاب، و اختلاف در بخش پایانی کتاب ‌بازمی‌گردد که باید بررسی شوند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی جایگاه صحبت در انسان الکامل عزیز نسفی و مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه عزّالدین کاشانی

در ادبیات عرفانی، مسائل، آراء و راه و روش‌های گوناگونی برای سالکان راه حق در وصول به درجات والای عرفان به چشم می‌خورد که قسمتی از آن برگرفته از آموزه‌های اسلامی، قرآن و سنت می‌باشد و قسمتی از آن نیز به مرور زمان و با شکل‌گرفتن فرقه‌ها و گروه‌های مختلف عرفان و تصوف اسلامی توسط بزرگان آن‌ها بیان گردیده است. از جمله‌ی این موضوعات، موضوع مهم «صحبت» در بین عرفا می‌باشد که آداب مختلفی برای صحبت و هم‌...

متن کامل

تبارشناسی کتاب مصباح الشریعه

The story of the creation of Adam is one of the most important issues in the Bible, the Qur'an, and the Islamic Hadiths. Following these sources, Muslim theosophists have generated extensive discussion about this story, examined the events before Blowing the Soul, and explained the details of creation. Early theosophists have used ascetic Sufism to deal with this issue in accordance with the Qu...

متن کامل

ترجمه کتاب مفتاح الفلاح و مصباح الارواح فی ذکرالله الکریم الفتاح

چکیده ابن عطاء الله اسکندرانی نخستین شخصیتی است که افکار و سخنان شاذلیّه و اصول این طریقت را به صورت مدوّن و مکتوب درآورده است. تمام نویسندگان و مشایخ بعدی از آثار او برای شناخت شاذلیه که از بزرگ ترین طریقه های تصوف مصر است، بهره گرفته اند. این را می توان دلیلی مهم، برای برجستگی او در این سلسله دانست. هرچند استاد ابن عطاء، ابوالعباس مرسی و استاد او ابوالحسن شاذلی، بنیان گذار این طریقه بوده اند؛ ...

هویت نگارنده «مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه»؛ تحلیلی انتقادی بر دیدگاه‏ها و طرح نگاهی نو / علی اصغر محمدی و کاووس روحی برندق

مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه کتابی است با مضمونی عرفانی و اخلاقی که برای اولین بار توسط سید بن طاووس معرفی شده است. نویسنده این کتاب هیچ‏گاه مشخص نبوده و از آنجایی‏که تمامی باب‏های صدگانه آن با عبارت «قال الصادق۷» آغاز می‏شود، از جمله آثار منسوب به امامان: به شمار می‏آید. تاکنون داوری‏های مختلفی درباره درستی یا نادرستی این انتساب مطرح‏شده است. داوری‏های صورت گرفته در...

متن کامل

تصحیح باب دوم نسخه مصباح الرسایل و مفتاح الفضایل

نسخه «مصباح الرسایل و مفتاح الفضایل» تألیف «موفّق بن محمّد المجدی» است. کتاب مشتمل است بر دو باب و هر باب نیز فصولی را در موضوع سلطانیات و اخوانیّات در بر می گیرد. تا امروز، تنها تک نسخه ای از مصباح الرسایل موجود می باشد که به سال 742ه.ق و ظاهراً به دستور بایزید دوم –پادشاه عثمانی- به رشته تحریر درآمده است؛ شاهد این گفتار، نقش مُهری با نوشت?: «بایزید بن محمّد حان مظفر دائماً» است که در صفحه اوّلِ پی...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 19  شماره 1

صفحات  243- 264

تاریخ انتشار 2019-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023